لوازم بهداشت دهان و دندان

وسایل بهداشت دهان و دندان

به طور کلی وسائل بهداشت دهان و دندان به چهار گروه تقسیم بندی میشوند:

مسواك
نخ دندان
دهانشويه
خميردندان

۱ .مسواک (Tooth Brush):

مهمترين وسيله در بهداشت دهان و دندان مسواک است. با رويش دندان‌های شيری در حدود ۶ ماهگي مسواك زدن دندان‌ها بايد آغاز شود. سايز مسواکها بر حسب سن، از نوزاديی تا بزرگسالي و از كوچک به بزرگ تغيير میكند. براي بزرگسالان سايز متوسط و بزرگ وجود دارد كه به اندازه دهان بستگی دارد. از نظر جنس برس‌ها، ۲ نوع مسواك نرم و متوسط داريم.

مسواك‌های سخت (Hard) توسط كارخانه های معتبر ديگر توليد نمي‌شود. نوع نرم برای دندان‌های حساس و لثه‌هايی كه خونريزی دارند و يا پس از اعمال جراحی دهان توصيه مي شود. نوع متوسط هم برای استفاده روزمره افراد مناسب است.

با پيشرفت دانش و فناوري، برس مسواک ها از حالت صاف و ساده به شكلي بهبود پيدا كرده است كه بتواند بيشترين پاك‌كنندگي را براي سطوح مختلف دندان و همينطور لثه داشته باشد. اينكه چه نوع مسواكي براي شما مناسب است به عوامل مختلفي مانند سن، اندازه دهان، جنس دندان، وضع لثه، فاصله دندان‌ها با هم و … بستگي دارد كه بهتر است با مشورت دندانپزشك نوع مسواك انتخاب شود.

بعضي مسواك‌ها براي درمان خاصي ساخته شده‌اند مثل مسواك‌هاي ارتودنسي، ايمپلنت، مسواك‌هاي بين دنداني، مسواك‌هاي پس از جراحي، مسواك‌هاي شيار لثه و … كه با تجويز دندانپزشك استفاده مي‌شوند.

مسواك‌هاي برقي نسبت به مسواك‌هاي دستي پاکكنندگي بهتري دارند و خصوصاً براي كودكان و سالمندان كه توانايي حركات پيچيده دست را ندارند مناسب هستند. انواع گوناگوني از مسواك‌هاي برقي (شارژي) وجود دارند كه در مارك‌هاي معتبر كاركرد خوب و تقريباً يكساني دارند.

نخ دندان (Dental Floss):

براي پاك‌كردن بين دندان‌ها بايد از نخ دندان استفاده كرد. مسواك به تنهايي براي تميز كردن نواحي بين دنداني كافي نيست. اكثر پوسيدگي‌هاي دندان در محل تماس و بين دندان‌ها ايجاد مي‌شود كه علت آن استفاده نكردن بيشتر افراد از نخ دندان است. معمولاً روزي ۳ بار نخ دندان كشيدن پس از وعده‌هاي اصلي غذايي توصيه مي‌شود ولي حداقل آن هر شب قبل از مسواك زدن است. نخ دندان‌هاي نازك و داراي فلورايد بهتر از انواع ضخيم و رشته‌اي هستند. نوع خاصي از نخ دندان براي تميز كردن زير پروتزهاي ثابت (از نوع Bridge)و بين دندان‌ها‌يي‌كه تحت درمان ارتودنسي هستند ساخته شده است كه نحوه استنفاده از آن با نخ‌هاي معمولي متفاوت است. يعني به جاي اينكه از بالاي دندان وارد فضاي بين دنداني شود از پاي دندان و نزديك لثه بين دندان‌ها وارد مي‌شود. روش كامل استفاده از اين نوع نخ‌ها را بايد حضوراً در مطب توضيح داد. نوع معروف آن Super floss Oral-B است.

براي كودكان يا كسانيكه استفاده از نخ دندان برايشان سخت است. نخ‌ دندان‌هاي دسته‌دار و يكبار مصرف هم ساخته شده است. بدين صورت كه حدود ۲ سانتي‌متر نخ دندان را به يك كمان يا دو شاخه كوچك دسته‌دار متصل كرده‌اند كه با استفاده از دسته آن نخ را به كار مي‌برند.افرادي كه دندان‌هايشان با هم فاصله دارد و بين دندان‌ها فضاي خالي وجود دارد مي‌توانند از خلال به جاي نخ‌ دندان استفاده كنند.

دهان شويه ( Mouth Wash) :

كارآيي دهان‌شويه‌ ها در بهداشت دهان و دندان هر روز در حال افزايش است.انواع اصلي دهان شويه‌ ها عبارتند از: دهان شويه كودكان، دهانشويه فلورايد ، دهان شويه‌ هاي روزانه (ضد جرم و ضدپوسيدگي و حاوي فلورايد) ،دهانشويه‌هاي آنتي‌باكتريال (كلرهگزيدين و ضد عفوني كنننده ها) كه نبايد بيش از ۱ ماه استفاده شوند ، دهان شويه‌ دندان‌هاي حساس و دهانشويه ارتودنسي. با توجه به تنوع زياد در خواص و برند دهان شويه‌ ها، تجويز آن بهتر است توسط دندانپزشك انجام شود.

زمان استفاده از دهان شويه به نوع آن بستگي دارد. اما به طور كلي مي‌توان گفت صبح و شب، پس از مسواك به مدت ۳۰ ثانيه و به اندازه حدوداً cc10 بايد دهانشويه شود و پس از آن تا ۳۰ دقيقه نوشيدني و خوراكي نبايد خورد.

استفاده بيش از ۱ بطري از دهانشويه‌هاي آنتي باكتريال بدليل بر هم زدن توازن ميكروبي حفره دهان توصيه نمي‌شود. همچنين كلرهگزيدين به مرور مي‌تواند روي دندان‌ها رنگ قهوه‌اي ايجاد كند كه البته با انجام جرمگيري و برساژ قابل پاك‌شدن است.

خمير دندان (Tooth Paste):

نقش خمير دندان در بهداشت دهان كمتر از نحوه مسواك زدن و دفعات آن است. يعني اگر شما درست و حداقل ۱ بار در شبانه روز (ترجيحاً شب‌ها قبل از خواب) مسواك بزنيد و از نخ دندان هم استفاده كنيد خيلي فرقي نمي‌كند نوع خميردندان شما چه باشد.

اما به هر حال در خميردندان‌هاي استاندارد و معتبر موادي وجود دارد كه در زمان كوتاه مسواك زدن (۲-۱ دقيقه) تاثير بيشتري بر سلامت دهان و دندان دارد.

خميردندان‌هاي سفيد كننده و ضد جرم بايد به مدت محدود و با نظر دندانپزشك استفاده شود زيرا باعث سايش و حساسيت دنداني مي‌شود. براي كودكان تا زماني‌كه نمي‌توانند كف خميردندان را موقع مسواك‌زدن در دهان نگه داشته و سپس خارج كنند و احتمال خوردن خميردندان وجود دارد بهتر است بدون خمير دندان مسواك زد.

خميردندان‌هاي ضد حساسيت براي دندان‌هايي كه عليرغم سالم بودن ولي به تحريكات سرما و گرما و مزه‌هاي مختلف حساس هستند بسيار موثر است. البته بايد حداقل ۳ ماه استفاده شوند تا اثرشان ماندگار باشد. مقدار خمير دندان لازم براي مسواك زدن معمولاً به اندازه نصف طول برس‌هاي مسواك است. بعد از گذاشتن خميردندان روي مسواك، با زبان آن را به لابه‌لاي برس‌هاي مسواك فشار دهيد تا بهتر بين دندان‌ها پخش شود. پس از مسواك زدن فقط ۱ بار آب كشيدن دهان كافي است و شستن زياد باعث پاك شدن اثرات مثبت خميردندان از دندان‌ها مي‌شود